ممكن است چندين نسخه مشابه از فايل‌ها با نام‌هاي گوناگون، در محل‌هاي مختلف حافظه ذخيره شده باشند. معمولا كاربراني كه دير به دير اطلاعات موجود در هاردديسك خود را مرتب مي‌كنند با چنين مشكلي مواجه مي‌شوند. فايل‌هاي صوتي، تصويري و ويدئويي از پراستفاده‌ترين فايل‌هاي كاربران هستند. اسكن براي اين فايل‌ها نه فقط از روي اسم، بلكه بايد از طريق حجم و محتويات آنها نيز انجام پذيرد؛ در اين‌صورت درصد خطا كمتر بوده و فضاي بيشتري از حافظه آزاد مي‌شود. شما مي‌توانيد به‌صورت دستي اين فايل‌ها را پيدا كنيد و يا اين‌كار را به عهده نرم‌افزار بگذاريد. نرم‌افزارها بطور خودكار اين فايل‌ها را در زمان كم پيدا و حذف مي‌كنند.
در لينوكس كار كردن با فايل‌ها بسيار آسان است؛ به‌شرطي كه اطلاعات دقيقي از سيستمِ فايل آن داشته باشيد. دستورات ساده‌اي وجود دارند كه با استفاده از فناوري تجزيه و تحليل محتواي فايل، دقيقا محل فايل‌هاي تكراري را نشان مي‌دهد. مي‌توانيد فايل‌ها با فرمت‌هاي متفاوت، در فولدر و درايوها و يا حتي در شبكه را پيدا و حذف كنيد. در صورتي كه از نسخه دسكتاپ يا سرور لينوكس استفاده مي‌كنيد، امكان حذف فايل‌ها از طريق نرم‌افزار گرافيكي يا خط‌فرمان وجود دارد.
سيملينك و شورتكات چيست؟
در سيستم ويندوز، براي دسترسي سريع به برنامه‌ها از شورتكات استفاده مي‌شود. معمولا هر برنامه‌اي كه نصب مي‌كنيد يك نسخه از فايل اجرايي آن در محيط دسكتاپ قرار مي‌گيرد؛ اين نسخه از فايل اجرايي شورتكات نام دارد. هدف از ساختن آن، تسريع فرآيند دسترسي به فايل است. به‌جاي آنكه مسيرهاي مختلفي را براي اجراي يك برنامه بپيماييد، مي‌توانيد از ميانبر استفاده كنيد. ميانبرها در حالت پيش‌فرض توسط خود برنامه تعريف شده‌اند، اما مي‌توانيد خودتان آن‌را ايجاد كنيد. انواع مختلفي از شورت‌كات‌ها وجود دارد؛ ميانبرهاي صفحه‌كليد و فايل‌هاي ميانبر. ميانبرهاي صفحه‌كليد تركيبي از كليدهاي مختلف صفحه‌كليد است كه فشردن همزمان آنها كار خاصي را انجام مي‌دهد. فايل‌هاي ميانبر هم شامل لينكي به برنامه‌ها و يا پوشه‌هاي مختلف است. در سيستم‌عامل ويندوز، فايل‌هاي شورتكات با فلش كوچكي در كنار آيكون آنها، از ساير فايل‌ها مجزا مي‌شوند كه مي‌توان اين فلش را تغيير داده يا حذف كرد. پسوند اين فايل‌ها در ويندوز lnk (مخفف link) است.
NTFS Symbolic Link كه به اختصار سيملينك ناميده مي‌شود، ميانبري از سيستمِ فايل است كه به شيء ديگري اشاره مي‌كند. در ظاهر عملكرد سيملينك با شورتكات يكي است اما اين دو تفاوت اساسي در كارايي و عملكرد دارند. شورتكات فقط به محلِ فايل اشاره مي‌كند؛ يعني فقط داراي آدرسِ فايل تارگت است. اما سيملينك علاوه بر دسترسي داشتن به آدرس فايل، امكان تغيير محتويات فايل را دارد. فرض كنيد دو فايلي را سيملينك تعريف كرده‌ايم كه هر دو به يك فايل خاص از حافظه كه در اصطلاح تارگت يا هدف نام دارد، اشاره مي‌كنند؛ با تغيير هركدام از اين فايل‌ها، محتواي تارگت نيز تغيير مي‌يابد.
سيملينك‌ها فايل‌هاي بسيار مهمي در امنيت شبكه به‌شمار مي‌آيد؛ اگر يك اسكريپت شِل را به يك سرور آپلود كرده‌ايد، با سيملينك كردن مي‌توانيد به فايل‌هاي كانفيگِ سرور دسترسي داشته باشيد. معمولا اين اتفاق در سيستم‌هاي لينوكسي رخ مي‌دهد؛ چون اساس كار لينوكس بر مبناي دسترسي يا Permission است. اگر به سروري دسترسي داريد، اما openbasedir سرور اجازه دسترسي به دايركتوري‌ها و خواندن (dir) را نمي‌دهد، با سيملينك كردن مي‌توانيد به فايل مورد نظر دسترسي پيدا كنيد. راه‌هاي مختلفي براي جلوگيري از اين نوع حملات وجود دارد كه خارج از مبحث بوده و در پست‌هاي ديگر مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
راه‌حل چيست؟
به‌جاي كپي كردن فايل، از شورتكات يا سيملينك استفاده كنيد. در اين حالت هم فضاي حافظه پر نمي‌شود و هم دسترسي به فايل سريع‌تر انجام مي‌شود. براي ايجاد سيملينكِ يك فايل در لينوكس از دستور ln استفاده مي‌شود؛ ساختار اين دستور در لينوكس به شكل زير است:
ln -s /path/to/file /path/to/symlink
در سيستم ويندوز هم براي برنامه‌ها از آيكون شورتكات استفاده كنيد. اگر فايل يا فولدري داريد كه در درايوهاي مختلف به آن نياز داريد، حتما نسخه ميانبر آن را ايجاد كنيد. برنامه‌هايي نيز وجود دارد كه اين كار را براي شما انجام داده و حتي كليدهاي تركيبي را براي دسترسي سريع تعريف مي‌كند.
حذف فايل‌هاي تكراري در لينوكس
فايل‌هاي تكراري زباله‌هاي غيرضروري هستند كه فضاي زيادي از ديسك را شامل مي‌شوند. اگر آشنايي كافي با لينوكس داشته باشيد، شناسايي و حذف اين فايل‌ها هم آسان خواهد بود. همان‌طور كه اشاره شد هم از طريق خط‌فرمان و هم نرم‌افزار مي‌توان فايل‌هاي تكراري را حذف نمود.
FSlint
اين نرم‌افزار براي اكثر توزيع‌هاي لينوكس از جمله اوبونتو، دبيان، فدورا و ردهت وجود دارد. فقط كافيست آن را از پكيج‌منيجر جستجو و نصب كنيد.اين نرم‌افزار داراي رابط گرافيكي است كه كار كردن با آن را آسان مي‌كند. از طريق ترمينال هم مي‌توانيد با اين نرم‌افزار تعامل داشته باشيد. در حالت پيش‌فرض دايركتوري Home را باز مي‌كند. براي پيدا كردن فايل‌هاي تكراري دكمه Find را كليك كنيد. اگر در ليست فايلي نشان داد، با كليك روي آن و انتخابِ Delete آن را پاك خواهد كرد.
1-FSlint
در اوبونتو، دستورات FSlint در مسيرِ /usr/share/fslint/fslint قرار دارد؛ ترمينال را باز كرده و دايركتوري جاري را به اين مسير تغيير دهيد.
cd /usr/share/fslint/fslint
fslint /path/to/directory/.
در واقع اين دستورات هيچ فايلي را پاك نمي‌كند، فقط ليستي از فايل‌هاي تكراري را نشان مي‌دهد.
2-terminal-duplicate
fdupes
اين دستور در حالت پيش‌فرض بر روي لينوكس نصب نيست؛ از هر نوع توزيعي كه استفاده مي‌كنيد، مي‌توانيد آن را نصب كنيد. در مواقعي كه دسترسي به محيط گرافيكي نداريد، اين دستور بهترين گزينه براي كار كردن در محيط ترمينال است. فقط كافيست ترمينال را باز كرده و مسير جاري را به محلي كه ميخواهيد فايل تكراري حذف شوند، تغيير دهيد. مثلا دستورِ fdupes /home/hitrost فايل‌هاي تكراري را فقط در مسير home/hitrost/ چاپ مي‌كند اما دايركتوري‌هاي موجود در زير مجموعه اين مسير را اسكن نمي‌كند. براي اين منظور دستور زير را بكار ببريد:
fdupes -r /home/hitrost
به‌جاي home/hitrost/ دايركتوري مورد نظر خود را وارد كنيد. دستورِ fdupes به تنهايي قادر به حذف هيچ فايلي نيست؛ فقط فايل‌هاي تكراري را نشان مي‌دهد. براي حذف مي‌توانيد به مسير فايل‌هاي تكراري رجوع كرده و آنها را پاك كنيد. از سوئيچِ d- براي حذف توسط اين دستور مي‌توانيد استفاده كنيد.
3-list files
حذف فايل‌هاي تكراري در ويندوز و مك
Dupeguru برنامه‌اي متن باز و رايگان است كه با نصب در سيستم‌عامل ويندوز و مك مي‌توانيد فايل‌هاي تكراري را شناسايي و حذف كنيد. اين برنامه برخلاف ديگر برنامه‌هاي متن‌باز، براي اكثر توزيع‌هاي لينوكس ارائه نشده است؛ فقط در Arch Linux قادر به نصب از طريق Package Manager هستيد. توسعه دهنده‌ي Dupeguru پكيجِ PPA را براي نصب در اوبونتو و ديگر توزيع‌هاي تحت اوبونتو فراهم مي‌كند.
اين برنامه در سه نسخه‌‌ي مختلف براي پلتفرم‌هاي ويندوز، مك و لينوكس ارائه شده است. نسخه استاندارد آن فقط قابليت جستجو براي فايل‌هاي تكراري را دارد؛ نسخه دوم آن مناسب براي پيدا كردن فايل‌هاي موسيقي و نسخه سوم آن براي پيدا كردن عكس‌هاي تكراري مناسب است. رابط گرافيكي كار كردن با آن را آسان كرده و به راحتي مي‌توانيد فولدرها را به آن اضافه كنيد.
4-dupeguru
بعد از نصب، پكيجِ اوبونتو از ترمينال اجرا شده و توسط دستور dupeguru_se نسخه استانداردِ برنامه اجرا مي‌شود. مطابق با سليقه و نياز خود مي‌توانيد برنامه‌هاي مشابه dupeguru رانصب كنيد.
ممكن است چندين نسخه مشابه از فايل‌ها با نام‌هاي گوناگون، در محل‌هاي مختلف حافظه ذخيره شده باشند. معمولا كاربراني كه دير به دير اطلاعات موجود در هاردديسك خود را مرتب مي‌كنند با چنين مشكلي مواجه مي‌شوند. فايل‌هاي صوتي، تصويري و ويدئويي از پراستفاده‌ترين فايل‌هاي كاربران هستند. اسكن براي اين فايل‌ها نه فقط از روي اسم، بلكه بايد از طريق حجم و محتويات آنها نيز انجام پذيرد؛ در اين‌صورت درصد خطا كمتر بوده و فضاي بيشتري از حافظه آزاد مي‌شود. شما مي‌توانيد به‌صورت دستي اين فايل‌ها را پيدا كنيد و يا اين‌كار را به عهده نرم‌افزار بگذاريد. نرم‌افزارها بطور خودكار اين فايل‌ها را در زمان كم پيدا و حذف مي‌كنند.
در لينوكس كار كردن با فايل‌ها بسيار آسان است؛ به‌شرطي كه اطلاعات دقيقي از سيستمِ فايل آن داشته باشيد. دستورات ساده‌اي وجود دارند كه با استفاده از فناوري تجزيه و تحليل محتواي فايل، دقيقا محل فايل‌هاي تكراري را نشان مي‌دهد. مي‌توانيد فايل‌ها با فرمت‌هاي متفاوت، در فولدر و درايوها و يا حتي در شبكه را پيدا و حذف كنيد. در صورتي كه از نسخه دسكتاپ يا سرور لينوكس استفاده مي‌كنيد، امكان حذف فايل‌ها از طريق نرم‌افزار گرافيكي يا خط‌فرمان وجود دارد.
سيملينك و شورتكات چيست؟
در سيستم ويندوز، براي دسترسي سريع به برنامه‌ها از شورتكات استفاده مي‌شود. معمولا هر برنامه‌اي كه نصب مي‌كنيد يك نسخه از فايل اجرايي آن در محيط دسكتاپ قرار مي‌گيرد؛ اين نسخه از فايل اجرايي شورتكات نام دارد. هدف از ساختن آن، تسريع فرآيند دسترسي به فايل است. به‌جاي آنكه مسيرهاي مختلفي را براي اجراي يك برنامه بپيماييد، مي‌توانيد از ميانبر استفاده كنيد. ميانبرها در حالت پيش‌فرض توسط خود برنامه تعريف شده‌اند، اما مي‌توانيد خودتان آن‌را ايجاد كنيد. انواع مختلفي از شورت‌كات‌ها وجود دارد؛ ميانبرهاي صفحه‌كليد و فايل‌هاي ميانبر. ميانبرهاي صفحه‌كليد تركيبي از كليدهاي مختلف صفحه‌كليد است كه فشردن همزمان آنها كار خاصي را انجام مي‌دهد. فايل‌هاي ميانبر هم شامل لينكي به برنامه‌ها و يا پوشه‌هاي مختلف است. در سيستم‌عامل ويندوز، فايل‌هاي شورتكات با فلش كوچكي در كنار آيكون آنها، از ساير فايل‌ها مجزا مي‌شوند كه مي‌توان اين فلش را تغيير داده يا حذف كرد. پسوند اين فايل‌ها در ويندوز lnk (مخفف link) است.
NTFS Symbolic Link كه به اختصار سيملينك ناميده مي‌شود، ميانبري از سيستمِ فايل است كه به شيء ديگري اشاره مي‌كند. در ظاهر عملكرد سيملينك با شورتكات يكي است اما اين دو تفاوت اساسي در كارايي و عملكرد دارند. شورتكات فقط به محلِ فايل اشاره مي‌كند؛ يعني فقط داراي آدرسِ فايل تارگت است. اما سيملينك علاوه بر دسترسي داشتن به آدرس فايل، امكان تغيير محتويات فايل را دارد. فرض كنيد دو فايلي را سيملينك تعريف كرده‌ايم كه هر دو به يك فايل خاص از حافظه كه در اصطلاح تارگت يا هدف نام دارد، اشاره مي‌كنند؛ با تغيير هركدام از اين فايل‌ها، محتواي تارگت نيز تغيير مي‌يابد.
سيملينك‌ها فايل‌هاي بسيار مهمي در امنيت شبكه به‌شمار مي‌آيد؛ اگر يك اسكريپت شِل را به يك سرور آپلود كرده‌ايد، با سيملينك كردن مي‌توانيد به فايل‌هاي كانفيگِ سرور دسترسي داشته باشيد. معمولا اين اتفاق در سيستم‌هاي لينوكسي رخ مي‌دهد؛ چون اساس كار لينوكس بر مبناي دسترسي يا Permission است. اگر به سروري دسترسي داريد، اما openbasedir سرور اجازه دسترسي به دايركتوري‌ها و خواندن (dir) را نمي‌دهد، با سيملينك كردن مي‌توانيد به فايل مورد نظر دسترسي پيدا كنيد. راه‌هاي مختلفي براي جلوگيري از اين نوع حملات وجود دارد كه خارج از مبحث بوده و در پست‌هاي ديگر مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
راه‌حل چيست؟
به‌جاي كپي كردن فايل، از شورتكات يا سيملينك استفاده كنيد. در اين حالت هم فضاي حافظه پر نمي‌شود و هم دسترسي به فايل سريع‌تر انجام مي‌شود. براي ايجاد سيملينكِ يك فايل در لينوكس از دستور ln استفاده مي‌شود؛ ساختار اين دستور در لينوكس به شكل زير است:
ln -s /path/to/file /path/to/symlink
در سيستم ويندوز هم براي برنامه‌ها از آيكون شورتكات استفاده كنيد. اگر فايل يا فولدري داريد كه در درايوهاي مختلف به آن نياز داريد، حتما نسخه ميانبر آن را ايجاد كنيد. برنامه‌هايي نيز وجود دارد كه اين كار را براي شما انجام داده و حتي كليدهاي تركيبي را براي دسترسي سريع تعريف مي‌كند.
حذف فايل‌هاي تكراري در لينوكس
فايل‌هاي تكراري زباله‌هاي غيرضروري هستند كه فضاي زيادي از ديسك را شامل مي‌شوند. اگر آشنايي كافي با لينوكس داشته باشيد، شناسايي و حذف اين فايل‌ها هم آسان خواهد بود. همان‌طور كه اشاره شد هم از طريق خط‌فرمان و هم نرم‌افزار مي‌توان فايل‌هاي تكراري را حذف نمود.
FSlint
اين نرم‌افزار براي اكثر توزيع‌هاي لينوكس از جمله اوبونتو، دبيان، فدورا و ردهت وجود دارد. فقط كافيست آن را از پكيج‌منيجر جستجو و نصب كنيد.اين نرم‌افزار داراي رابط گرافيكي است كه كار كردن با آن را آسان مي‌كند. از طريق ترمينال هم مي‌توانيد با اين نرم‌افزار تعامل داشته باشيد. در حالت پيش‌فرض دايركتوري Home را باز مي‌كند. براي پيدا كردن فايل‌هاي تكراري دكمه Find را كليك كنيد. اگر در ليست فايلي نشان داد، با كليك روي آن و انتخابِ Delete آن را پاك خواهد كرد.
1-FSlint
در اوبونتو، دستورات FSlint در مسيرِ /usr/share/fslint/fslint قرار دارد؛ ترمينال را باز كرده و دايركتوري جاري را به اين مسير تغيير دهيد.
cd /usr/share/fslint/fslint
fslint /path/to/directory/.
در واقع اين دستورات هيچ فايلي را پاك نمي‌كند، فقط ليستي از فايل‌هاي تكراري را نشان مي‌دهد.
2-terminal-duplicate
fdupes
اين دستور در حالت پيش‌فرض بر روي لينوكس نصب نيست؛ از هر نوع توزيعي كه استفاده مي‌كنيد، مي‌توانيد آن را نصب كنيد. در مواقعي كه دسترسي به محيط گرافيكي نداريد، اين دستور بهترين گزينه براي كار كردن در محيط ترمينال است. فقط كافيست ترمينال را باز كرده و مسير جاري را به محلي كه ميخواهيد فايل تكراري حذف شوند، تغيير دهيد. مثلا دستورِ fdupes /home/hitrost فايل‌هاي تكراري را فقط در مسير home/hitrost/ چاپ مي‌كند اما دايركتوري‌هاي موجود در زير مجموعه اين مسير را اسكن نمي‌كند. براي اين منظور دستور زير را بكار ببريد:
fdupes -r /home/hitrost
به‌جاي home/hitrost/ دايركتوري مورد نظر خود را وارد كنيد. دستورِ fdupes به تنهايي قادر به حذف هيچ فايلي نيست؛ فقط فايل‌هاي تكراري را نشان مي‌دهد. براي حذف مي‌توانيد به مسير فايل‌هاي تكراري رجوع كرده و آنها را پاك كنيد. از سوئيچِ d- براي حذف توسط اين دستور مي‌توانيد استفاده كنيد.
3-list files
حذف فايل‌هاي تكراري در ويندوز و مك
Dupeguru برنامه‌اي متن باز و رايگان است كه با نصب در سيستم‌عامل ويندوز و مك مي‌توانيد فايل‌هاي تكراري را شناسايي و حذف كنيد. اين برنامه برخلاف ديگر برنامه‌هاي متن‌باز، براي اكثر توزيع‌هاي لينوكس ارائه نشده است؛ فقط در Arch Linux قادر به نصب از طريق Package Manager هستيد. توسعه دهنده‌ي Dupeguru پكيجِ PPA را براي نصب در اوبونتو و ديگر توزيع‌هاي تحت اوبونتو فراهم مي‌كند.
اين برنامه در سه نسخه‌‌ي مختلف براي پلتفرم‌هاي ويندوز، مك و لينوكس ارائه شده است. نسخه استاندارد آن فقط قابليت جستجو براي فايل‌هاي تكراري را دارد؛ نسخه دوم آن مناسب براي پيدا كردن فايل‌هاي موسيقي و نسخه سوم آن براي پيدا كردن عكس‌هاي تكراري مناسب است. رابط گرافيكي كار كردن با آن را آسان كرده و به راحتي مي‌توانيد فولدرها را به آن اضافه كنيد.
4-dupeguru
بعد از نصب، پكيجِ اوبونتو از ترمينال اجرا شده و توسط دستور dupeguru_se نسخه استانداردِ برنامه اجرا مي‌شود. مطابق با سليقه و نياز خود مي‌توانيد برنامه‌هاي مشابه dupeguru رانصب كنيد.
مقايسه اندرويد و اي او اس